Ở bài trước tôi đã chia sẻ về một số khái niệm trong tài chính. Ở bài này chúng ta sẽ đi vào một chủ đề mà tôi chưa đề cập đến
LÀM THUÊ
Ai trong chúng ta đều cũng đã hoặc đang đi làm thuê cho người khác. Việc này là dễ nhất, vì thường chúng ta sẽ làm những công việc mà chúng ta có chuyên môn hoặc đã được đào tạo. Công việc làm thuê chỉ yêu cầu bạn có chuyên môn cộng thêm một số kỹ năng mềm khác là đã có thể sử dụng vài chục năm rồi.
Một level cao hơn của làm thuê là làm chuyên gia. Nếu bạn là chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó thì bạn sẽ được hưởng mức thù lao tương đối cao so với những người lao động bình thường. Làm thuê có thể là lao động chân tay hay lao động trí óc. Tất cả đều đáng quý cả, miễn là bạn cống hiến và thu lại được giá trị xứng đáng với công sức mình bỏ ra.
Vì là làm cho người khác nên bạn sẽ bị chi phối một phần nào đó bởi cá nhân hoặc tổ chức thuê bạn. Đối với những người không có nhu cầu thay đổi hoặc thoả mãn với công việc của họ thì họ có thể làm hàng chục năm mà không cần thay đổi.
Những quan điểm bạn được nghe ở các lớp làm giàu “highfive người bên cạnh” theo tôi là không đúng. Họ sử dụng sơ đồ ESBI (Kim tứ đồ) như một công thức trình tự và bắt chúng ta thay đổi suy nghĩ của mình. ESBI là một định nghĩa dược đưa ra bởi Robert Kiyosaki. Họ định hướng rằng cấp độ thấp nhất là Employee – Người làm thuê, rồi các cấp khác là Self-Employed – Người tự làm chủ, Business Owner – Người làm doanh chủ và cuối cùng là Investor – Người làm đầu tư.
Lại nhắc lại một lần nữa là tôi quan niệm mỗi cá nhân là khác biệt. Chúng ta lựa chọn lối sống và cách sống của mình. Đừng có bảo tôi phải tự sở hữu doanh nghiệp hay phải làm nhà đầu tư thì mới là đỉnh cao của cuộc đời. Tôi chỉ muốn đi làm thuê cho nhẹ đầu hoặc bạn chỉ muốn làm freelancer thì có sao đâu. Nếu đó là lựa chọn mà ta thấy hạnh phúc thì ta cứ theo đuổi nó.
BỎ VIỆC HAY KHÔNG
Tuy nhiên phải nói lại là, có một phần trong chúng ta vẫn mong muốn có được một di sản gì đó cho riêng mình. Sau một vài năm đi làm thuê, có thể bạn sẽ muốn tự kinh doanh hoặc tự đầu tư một cái gì đó. Một phần kiếm thêm thu nhập, cũng có thể một phần để khẳng định bản thân.
Tôi nhận được khá nhiều câu hỏi là “Đi làm chán quá rồi có nên bỏ việc hay không?. “Em mới mở cửa hàng, bán rất đắt khách. Hay em nghỉ việc công ty được không?”. “Em muốn nghỉ việc để start up. Kèo này thơm lắm, em sẽ sống chết với nó”. Hoặc “Em thấy người ta làm youtube hay quá, em cũng muốn nghỉ việc để làm”…
Nếu có suy nghĩ như vậy thì tôi lại khuyên bạn hãy bình tĩnh và xem xét lại tương quan giữa hai công việc bạn đang cân nhắc. Bạn có nhớ là chúng ta thường có tâm lý bỏ qua những bất lợi và tin tưởng vào thứ mình cho là đúng không? Dưới đây là 10 câu hỏi giúp bạn đánh giá sự lựa chọn của mình:
- Công việc cũ có độc hại với bạn không, cả về vật chất và tinh thần?
- Công việc cũ có thoả mãn cuộc sống của bạn không?
- Mục đích bạn làm công việc cũ là gì?
- Công việc cũ có khả năng phát triển không?
- Công việc này đã bao giờ là ước mơ của bạn chưa? Nếu có, lý do khiến bạn thay đổi là gì?
- Công việc mới của bạn mang lại thu nhập như thế nào so với công việc cũ? Đã đủ cover các chi phí cuộc sống như công việc cũ chưa?
- Công việc mới mang lại cảm xúc như thế nào so với công việc cũ?
- Công việc mới này có khả năng phát triển như thế nào? Bạn có kế hoạch cụ thể cho sự phát triển ấy chưa?
- Bạn có kiến thức thực sự về công việc mới này không? Kiến thức này đã đủ mang lại lợi nhuận chưa?
- Những người thông thái mà bạn biết cho bạn lời khuyên thế nào về sự lựa chọn này?
Bạn hãy thử trả lời những câu hỏi trên đây và gạch đầu dòng những ưu nhược điểm của hai công việc này. Phần nào nhiều điểm hơn là thứ bạn nên lựa chọn, ít nhất là ở thời điểm này. Những câu hỏi này bạn có thể trả lời lại vào một thời điểm khác để liên tục tự đánh giá.
IKIGAI
Ngoài ra, còn một bài test nữa giúp bạn đánh giá công việc hiện tại của mình. Đó là bài test Ikigai, Ikigai là một khái niệm của người Nhật. Theo đó họ định nghĩa Ikigai là “Mục đích của cuộc đời bạn”, “Lý do khiến bạn thức dậy mỗi buổi sáng là gì?” hay “Bạn đến trái đất này để làm gì?”. Dưới đây là sơ đồ Ikigai
Sơ đồ IKIGAI gồm 4 vòng tròn lớn bao gồm:
- LOVE – Thứ ta yêu thích
- GOOD AT – Thứ ta giỏi
- NEEDS – Thứ xã hội cần
- PAID FOR – Thứ ta được trả công
Sự nghiệp mà chúng ta nên theo đuổi tốt nhất là thỏa mãn được 4 vòng tròn này. Nếu không tuân theo IKIGAI sẽ có những trường hợp sau xảy ra:
- LOVE + GOOD AT – Đây đơn thuần chỉ là đam mê, công việc này không giúp bạn kiếm được tiền, nó cũng không phải là công việc mà xã hội cần.
- GOOD AT + PAID FOR – Nếu theo đuổi mục tiêu này, bạn sẽ trở thành chuyên gia tuy nhiên đó không phải là thứ bạn yêu thích, cũng như thứ xã hội cần.
- PAID FOR + NEEDS – Nếu bạn chỉ làm những gì xã hội cần và bạn được trả công thì đây chỉ là một nghề nghiệp, nó không phải là thứ bạn yêu thích hay thứ bạn giỏi.
- NEEDS + LOVE – Những gì bạn làm chỉ vì tình yêu và trách nhiệm với xã hội thì nó là một sứ mệnh. Sứ mệnh là chưa đủ vì bạn không giỏi và cũng không được trả công xứng đáng.
- GOOD AT + LOVE + NEEDS – Nếu bạn làm những gì bạn giỏi, bạn yêu thích và xã hội cần thì bạn sẽ cảm nhận được niềm vui vẻ và hạnh phúc. Tuy nhiên sẽ không có được sự giàu có.
- LOVE + NEEDS + PAID FOR – Nếu công việc thỏa mãn 3 yếu tố này, bạn sẽ hài lòng nhưng luôn có cảm giác bất an vì nó không phải là thứ mà bạn giỏi.
- NEEDS + PAID FOR + GOOD AT – Công việc này cho bạn một cuộc sống thoải mái, đủ đầy nhưng luôn làm bạn thấy trống rỗng vì đơn giản nó không phải là thứ bạn yêu.
- PAID FOR + GOOD AT + LOVE – 3 vòng tròn này tạo nên một công việc giúp bạn thỏa mãn nhưng cũng lại khiến bạn cảm thấy mình vô dụng.
Tuyệt vời nhất là công việc của bạn thoả mãn 4 vòng tròn này. Tuy nhiên một người có thể có nhiều Ikigai nên cũng không cần phải lo lắng nếu thấy việc gì bạn cũng nên làm. Nếu bạn có nhiều Ikigai thì xin chúc mừng bạn, bạn quá may mắn. Vậy thì cứ thử từng Ikigai một.
Cuối cùng quay lại với cá nhân tôi. Tôi lựa chọn việc viết blog như một Ikigai của mình vì nó thoả mãn 4 vòng tròn ở trên. Thêm nữa nó còn là một công việc tôi có thể làm ngay khi vẫn đang làm một công việc khác của mình mà không cần thiết phải từ bỏ. Nếu bạn cũng có Ikigai là viết blog như tôi thì chúng ta sẽ bắt tay nhau và gặp lại nhau trong chủ đề này sớm.
Hy vọng qua bài này bạn sẽ đưa ra những nhận định sáng suốt cho mình để trả lời câu hỏi “Có bỏ việc hay không”. Tôi đi uống trà đá đây, hẹn gặp lại ở bài sau.